Autor: Dominik Sieńko
Logopeda, certyfikowany trener wokalny Modern Vocal Training, instruktor metody oddechowej Butejki, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego
Zdrowy oddech jest spokojny, cichy, regularny, przeponowy (inaczej całościowy, żebrowo-przeponowo-brzuszny), praktycznie niezauważalny oraz zawsze przez nos. W przypadku normalnego spoczynkowego oddychania osoby dorosłej powinniśmy zaobserwować między 10 a 12 oddechów na minutę, każdy o objętości około 500 ml powietrza. Takie oddychanie jest w stanie zapewnić pożądaną objętość oddechową 5–6 litrów powietrza na minutę (McKeown 2015, s. 23).
Powszechnie obserwowaną dysfunkcją u pacjentów trafiających na wizytę do logopedy jest oddychanie torem ustnym, co stanowi duży problem. Oddychanie przez usta może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji. Z punktu widzenia logopedycznego do najbardziej szkodliwych można zaliczyć:
- zwiększoną liczbę infekcji górnych dróg oddechowych (powietrze pobierane torem ustnym jest nieogrzane, nieoczyszczone i nienawilżone, brak korzyści z tlenku azotu (NO) produkowanego m.in. w zatokach przynosowych, który ma właściwości antybakteryjne i antywirusowe oraz działa przeciwzapalnie),
- zaburzenia w zakresie funkcji prymarnych (pozycja spoczynkowa języka, warg oraz ustna faza połykania),
- nieprawidłowości w rozwoju twarzoczaszki oraz kształtowaniu się podniebienia,
- wady zgryzu,
- wady wymowy,
- problemy z koncentracją oraz inne problemy behawioralne (Pluta-Wojciechowska 2021, McKeown 2022).
Poniżej tabela przedstawiająca obserwowalne u pacjentów różnice pomiędzy niezdrowym „ciężkim oddechem” a wspierającym nasz organizm zdrowym oddechem przez nos.
Tabela 1. Różnice pomiędzy zdrowym a niezdrowym oddechem w spoczynku
| Zdrowy oddech |
| wdech i wydech przez nos |
| powolny |
| regularny |
| niesłyszalny |
| niewidoczny, delikatny |
| przeponowy |
| częste wzdychanie – nie występuje |
| ziewanie z zamkniętymi ustami |
| spokojny oddech podczas rozmowy |
| łagodny oddech w nocy |
| częste pociąganie nosem – nie występuje |
| Ciężki oddech |
| przez usta |
| szybki |
| nieregularny |
| głośny |
| wyraźne ruchy oddechowe |
| duże ruchy klatki piersiowej |
| częste wzdychanie |
| częste ziewanie |
| duże oddechy podczas rozmowy |
| bezdech senny |
| częste pociąganie nosem |
Źródło: A. Ryczek, Podstawy metody Butejki/Buteyko, https://butejko.pl/metoda-butejki/podstawy-metody-butejko/ [dostęp: 1.07.2023].
Jeśli zauważasz u siebie symptomy, które wskazują na nieprawidłowości w oddechu, skontaktuj się z osobą specjalizującą się w terapii oddechowej. Otrzymasz od niej cenne wskazówki, które pomogą Ci powrócić z oddechem na właściwe tory. Zadbaj o siebie przez oddech!
Bibliografia:
McKeown P., 2015, Metoda Butejki, (w:) Spokojny oddech, spokojny umysł. Połączenie metody butelki i treningu uważności, Helena Ryczek, s. 22–39.
McKeown P., 2022, Terapeutyczny Oddech, Helena Ryczek.
Pluta-Wojciechowska D., 2021, Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego, Ergo-Sum.